अनुभवासाठी दाहिदिशा

दिवेलागण झालेली... संध्याकाळ आताशा रात्री  कडे झुकलेली... मी  रोज  सारखाच  दुकानात  बसून  काही  कामाचा  निपटारा  करण्यात  मग्न... अचानक  एक  तरूण  दुकानात  शिरला. दाढी  वाढलेली.. थोडे  तर्राट वाटणारे डोळे... अंगावर  नेहमी  प्रमाणे  डगलं चढवलेली... कपडे  बहुधा  दिवसांच्या  अंतराने  धुवत असावा...आत  येण्याची  परवानगी  घेऊन  माझ्यासमोर  बसला. नजर  भिरभिरती  असल्याने  मला  अंदाज आला  की  हे  गिर्‍हाईक  नाहीये. मी  विचारपूस केली  पण  तसे  त्याचे  नियोजन  नव्हते. एक  दोन  मिनिटाच्या  अंतराने  त्याने  मला  नोकरी  द्याल  का  असे  विचारले. हा  प्रश्न  माझ्या  करीता  जरा  वेगळा  असल्याने क्षणभर  गोंधळ  उडाला.
पण  सावरतच मी  त्याला  त्याची  माहिती  विचारली. हिंगणघाट चा  राहणारा हा  युवक  पुण्यात शिकायला  आलेला  होता. अभियांत्रिकी च्या  अभ्यासक्रमाच्या  शेवटच्या  वर्षाला  तो  शिकत  होता  पण  थोडे  अजून  पैसे  मिळतील  ह्या  आशेने  त्याने  माझ्याकडे  नोकरीची  विचारणा  केली होती.  मला  हे  सर्व  नवीन  होते. कारण  तगडे  शिक्षण  घेत  असताना  त्याला  नोकरी हवी  होती. मी  थोडी माहिती  काढायचा प्रयत्न केला तर तो  आत्ता  झालेल्या  निवडणुकीत  पण  काम  केले  होते  असे  म्हणाला  पण  पेमेन्ट  अजून  झाले  नाहीये  ही  देखील  वाढीव  माहिती  त्याने  मला पुरवली.  अभियंता म्हणून करिअर  करण्यासाठी येथे  आलेला  हा  तरूण  मला  आगतिक भासत  होता.  बरं पगाराची  पण  माफक  नाही  तर तगडी  अपेक्षा म्हणजे  मला  हे  विकतचं दुखणे. मी  त्याला  सांगतो  असे  थातूरमातूर  उत्तर  दिले. तसा  तो  उठून निघून  गेला. त्याच्या  पाठमोर्‍या  आकृती  कडे  बघत  मी  तरूणपणी केलेल्या  उचापती  आठवू  लागलो. शिक्षणाकरीता धडपडत केलेला  सगळा जीवन प्रवास झर॔कन डोळ्यासमोरून गेला. इथपर्यंत  पोहोचण्यात  ज्या  ज्या  घटकांचा  संबंध  आला  त्यांना  मनोमन  नमन केले. एवढे  शिक्षण  घेऊन  सुध्दा  आजकालच्या  पिढीला  कीती  आटापिटा  करावा  लागतोय ह्याचे  मनाला  वाईट  वाटले. त्या  व त्याच्या  सारख्या असंख्य  तरूणांना  सुयश  चिंतितो.

आव्वाज कुणाचा...

हातात  कागदाचे  पत्रकांचा गठ्ठा, दारात  एक  बाई  उभ्या  होत्या मी  लगोलग  ताडलेच की  ह्यांना  कुठल्या तरी  उमेदवाराने  कामास  जुंपले आहे. निवडणुकीची  हवा  असल्याने  त्यांना  दारात  पाहून  मला  अचंबा  वाटला नाही  किंबहुना  त्या  माउलीची किवच आली. परवाच  कुठल्याशा  एका  नवीन  उमेदवाराची  शोभायात्रा  दारावरून  गेली  त्या  मागे  हाsss तरूणांचा लोंढा  निष्कारण  गाड्यांचे  कर्णकर्कश  चित्रविचित्र हाॅर्न वाजवत  अक्षरशः  बोंबलत  निघालेला  पाहीला  आणि त्या  सर्व  जीवांना मी  मनातून  भ च्या  बाराखडीतील  शिवीवचनं दिली. नगरसेवक  पदा करिता  असणारी  ही निवडणूक  यंदा मात्र  उमेदवार म्हणून उभे राहिलेल्या  प्रत्येक  माणसाची  प्रतिष्ठा पणाला लावणारी  वाटावी  इतका गाजावाजा  आणि  मतदार  राजावर  अक्षरशः  प्रचाराचा  मारा करून  एका नको  वाटणार्‍या  उंचीवर नेऊन ठेवलीय. नागरिकांच्या सहनशक्ती  ची परिसीमा  ह्या वेळी  प्रचाराच्या नावाखाली  बघितली  गेली. एकमेकांवर  कुरघोडी  करण्यात  हे  उमेदवार  पटाईत  असावेत कारण  वेगवेगळ्या  माध्यमातून  त्यांनी  प्रचार  थाटून  नागरिकांच्या डोक्याची  मंडई  कशी  होईल  ह्याची  पूर्ण  तयारी  केलेली  दिसली. "तुलाच  मत  देतो  बाबा  पण  हे  नसते  उद्योग  आवर" असे  म्हणायची  पाळी आली होती. झेंडे  मिरवायची  विशेषतः  कार  समोर  लावायची  फॅशन  ह्या  वेळी प्रकर्षाने  जाणवली. "पोलिस दल हतबल"  असे  घोषवाक्य  पोलीसांसाठी बहाल करावेसे  वाटते. निवडणूका बघितल्या आहेत  पण  एवढा  आटापिटा  पहील्यांदा बघायला  मिळाला. बरं  ह्यांना  निवडून  दिल्यावर  ह्या लोकांनी  केलेली  कामे  फत्रा दिसत  नाहीत. नागरिकांच्या  पैशाचा  चुराडा  आणि  यंत्रणेतील  लोकांची  कसोटी  ह्या  निमित्ताने  बघायला  मिळते. हायटेक  प्रचार  होताना  सभास्थानी  पाठ  फिरवलेल्या  नागरिकांना  धन्यवाद. अन्यथा  त्या  दिवशी  पण वहातूक खोळंबा आणि बरीच चिडचिड ही  होणारच  होती. आज मतदानाची धामधूम  संपलीय. मशीन मध्ये काही नशीबवान  आणि  कमनशिबी  लोकांचा सत्तेच्या सारिपाठाची चाल  बंद  झालीय. आता निकाल  लागल्यावर  अजून  ऊत  येणार. तरूणाई कामधंदे  सोडून परत  झेंडे  मिरवत  उन्हात  फिरणार. मिळाला  तर वडापाव  आणि  सोय झालीच तर चषक रिते करून  पूढच्या निवडणुका कशा गाजवायच्या ह्याची  चर्चा होऊन पांगापांग होणार. आपण निवडून  दिलेले प्रतिनिधी काळे होते का गोरे हे आपण  विसरणार. ही साठमारी अशीच चालू राहणार. औट घटकेचा मतदार राजा पुनश्च आपल्या  आयुष्याची लढाई लढणार.  सोशल मिडियावर शेअर केलेले फोटो पुढच्या वर्षी आठवणीत  येणार. पण आज बजावलेल्या कर्तव्याचे चीज झाले आहे का  हे कळायला कुठे जायचे ह्याचे  उत्तर  शोधेपर्यत पुढील  निवडणूकचे पडघम ऐकू  येणार...
थोडक्यात  काय  तर  मुकी  बिचारी  कोणीही   हाका.....

चूटपूट...

प्रसंग एक-

मी  कामात  गर्क  आहे. दुकानात  अजूनही  बाकीचे  लोक  काम  करतायेत.  पसारा  हा  दिसतोय  पण  काम  पूर्ण झाल्यानंतरच त्याला  हात  लावता  येणार हा  विचार  येतो न येतो  तोच  मागून  एक  पोरगेलासा आवाज...
ओ भाव... ओ भाव..
मी  कामातून  डोके  बाहेर  काढत  त्याला  विचारले " काय  पायजे"
हा  एवडा फाम भरून  द्याल काय..
दहा  वर्षांचा  मुलगा  लाल भडक  रंगाचा  शर्ट  घालून  माझ्याकडे  बघत  होता. मागे  एक  ऐशी च्या  आसपास  पोहोचलेले आजोबा  जाड  भिंगाच्या चष्म्यातून  माझ्या  प्रतिसादाची वाट  पहात  होते. चष्म्याच्या  दोन्ही  काड्या  बांधून  ठेवायला  दोरा  गुंडाळला  होता. पायात  मळकट  धोतर, अंगात सदरा बहुतेक  बाहेर  गावचे  असावेत असा  अंदाज  मी  लावला. त्या  मुलाला  मी  विचारले " शाळेत  जातोस  ना मग  हा  फार्म  भरता  येत  नाही  का  तुला? तर  त्याने  नकारार्थी मान हलवली.  बाजूला  बॅक  असल्याने  हे  नवीन  नव्हते  मला.  मी  त्याला  आत  बोलावून  नाव  विचारले  तर  त्याने  सांगितले " "विजय  कानकात्रे"
कुठचा  रे तु?  माझा  पुढचा  प्रश्न !!
मी... बीडचा पण  आता  र्‍हायला पुन्यातच. शाळत सांगितलय  हीथ अकाउंट  काढायला, माझे  गणवेशाचे पैसे  जमा होणारेत डायरेक्ट...
बरं बरं... असं  म्हणत  मी  त्याचा  फाॅर्म  भरून  द्यायला  सुरवात  केली. कसा  भरतात  हे  देखील  त्याला  दाखवले. पाचच  मिनिटात  हे  सर्व  उरकले  तो  निघाला तसा  त्याने  मला  पुढचा फाॅर्म भरायला  पेन  मागितले पण  दुकानात  गडबड  असल्याने  मी  "बॅकेत बघ" असा  सल्ला  देत  पिटाळला.. यथावकाश  कामे  संपवून मी  बाहेर  पडलो  आणि  सहजच  विचार  डोकावला  की  अरे  मी त्याला  पेन  देऊनच  टाकायला  हवे होते. तेवढीच  त्याची एक  विवंचना  हलकी  झाली  असती.. पण  विचाराच्या  तंद्रीत  मी  एक  छोटे  सत्कर्म  करायचे विसरलो..

प्रसंग  दोन
मी  बुलेट वर  स्वार... रस्ता कापतोय.. अचानक  समोर  चारचाकी  वाहने  रस्त्यावर  काहीतरी  पडल्याने  वळसा  घालतायत. क्षणभर  मनात  विचारांचे  वादळ.. काय  बघायला  मिळेल  काही  शाश्वती  नाही. एवढा  होइतो मी  तिथपर्यंत  पोहोचतो ... आणि  बघतो तर  काय  रस्त्यावर  एक  झाडाची  डहाळी पडलीय  की  जी   नुकसान  करेल  इतपत  मोठी  आहे.. अरे..अरे..अरे.. हे  काय  मी  ही  त्याला  वळसा  घालून  माझा  रस्ता  धरलाय. ती  डहाळी मी  बाजूला  करताना  स्वतःला फक्त  विचारात   बघतोय ... मी पण  तसाच  पुढे  जातो... डहाळी तशीच...वाहतूक  तशीच  वळसेदार.. मी  मात्र  घाईत  निघालेला  एक  निष्क्रिय प्राणी...

वरील दोन्ही  प्रसंगात  काहीतरी  बदल  घडवता  आला  असता  पण  विचारचक्रात अडकून  काहीही  घडले  नाही. इथून पुढे  तरी  प्रसंगावधान घडो  हीच  मनोकामना....

आमेन